3) जल नेती व सुत्र नेती | Body cleansing process at home (Neti)

I am trying to explain body cleansing process at home using Neti in yoga.You can read more information about it

   नेती  (neti)

योगासने किंवा प्राणायाम करण्यापूर्वी शरीर शुद्ध होणे, विषमुक्त होणे आवश्यक आहे.अनेक करणामुळे शरीरात अशुद्धी साचत असते, या अशुद्धीकडे दुर्लक्ष केले तर योगासनापासून किंवा प्राणायामपासून फारसा लाभ होणार नाही.नेतीमुळे नासिकामार्गाची स्वछता होते.
योगशास्त्रांनी सहा प्रकारच्या शुद्धीक्रिया सांगितलेल्या आहेत.त्यापैकी नेती या शुद्धीक्रीयेची माहिती पाहुयात.....

नेती:--नेतीचे मुख्यतः दोन व प्रकार आहेत.
          १)जलनेती व २) सूत्रनेती
   
१)जलनेती:-

 जलनेतीसाठी  विशिष्ठ प्रकारच्या चंबूचा वापर करावा लागतो.ऑनलाईन तसा  चंबू मागवता येतो.त्या चंबूस नेती चंबू म्हणतात.

जलनेती करण्याची कृती:-

१)प्रथम एक तांब्याभर शुद्ध पाण्यात अर्धा चमचा मीठ टाकून पाणी उकळून घ्या.कोमट झालेले पाणी नेती चंबूत भरा.
२)बाथरूममध्ये किंवा बेसिनसमोर उभे राहून ,थोडे पुढे वाकून डोके डाव्या बाजूला झुकवून उजव्या नाकपुडीत चंबूची तोटी घालावी,म्हणजे उजव्या नाकपुडीत शिरलेले पाणी डाव्या नाकपुडीतून बाहेर येऊ लागेल.

३)ही क्रिया एखादा मिनिट चालू ठेवावी;नंतर चंबूची तोटी उजव्या नाकपुडीतून बाहेर काढावी
४)आता डोके उजव्या झुकवून,चंबूची तोटी डाव्या नाकपुडीत वरीलप्रमाणे घाला.म्हणजे उजव्या नाकपुडीतून पाणी बाहेर येऊ लागेल.ही क्रियाही एखाद्या मिनिटभर चालू ठेवावी

नेतीमुळे होणारे फायदे:-

१)नाक व डोळे स्वच्छ राहतात
२)सर्दी ,डोकेदुखी,अर्धशिशी आणि सायनसचा त्रास यावर जलनेती रामबाण उपाय आहे.
३)जलनेती केल्यानंतर प्राणायाम चांगल्याप्रकारे करता येते
४) नाकातील चामखीळ नाहीशी होते.

   सावधानता :-

१)नाकपुडीत शिरलेले पाणी तोंडात आले ,तर थुंकून टाकावे.
२)जलनेती करताना एक-दोनवेळा नाकाची आग होईल,शिंका येतील आणि डोळ्यात पाणी येईल. असे होणे स्वाभाविक आहे.परंतु दोन चार दिवसात सवय होईल
३) ज्या व्यक्तीचा नाकाचा घोळणा फुटण्याची तक्रार असेल,त्या व्यक्तींनी तज्ञ मार्गदर्शकाचा सल्ला घ्यावा.


  २) सूत्रनेती
 
सूत्र म्हणजे धागा.या प्रयोगात एक सुती धागा मेणानी कडक बनवून एका नाकपुडीतून आत सारून धाग्याचे टोक घशातून तोंडात काढावे.धाग्याचे एक टोक नाकपुडीत आणि दुसरे टोक घशातून तोंडात पकडावे .आजकाल धाग्याऐवजी रबराच्या पातळ नळ्या मेडिकल स्टोअर्स मध्ये मिळू शकतात .नाकपुडीतले व तोंडातले नळीचे टोके धरून नळी मागे पुढे करावी. ही क्रिया ३०ते५० वेळा करावी.

आता नळी बाहेर काढून दुसऱ्या नाकपुडीतून हिच क्रिया पुन्हा३० ते ५० वेळा  करावी.

  सुत्रनेतीमुळे होणारे फायदे:-

१)जलनेतीद्वारे होणारे फायदे सुत्रनेतीमुळेही होतात
२)नाकावाटे श्वसनक्रिया बंद असणाऱ्या व्यक्तीलाही सुत्रनेतीपासून फायदा होतो
३)श्वासनलिकेद्वारा होणारा अतिस्त्राव ,सामान्य स्वरूपाची सूज दूर होऊन श्वासनलिकेचा बंद मार्ग मोकळा होतो

सावधानता:-
१) रबराची नळी नाकाच्या छिद्रातून हळूहळू सरकवावी.
२) तज्ञ मार्गदर्शकाचा सल्ला घ्यावा

____;_____________________________________